उन्नत जातका कुखुरा पालन

मासु र अण्डा उत्पादन गर्न कुखुरा पालन गरिन्छ । परम्परागत रुपमा स्थानिय जातका कुखुरबाट नै  मासु र अण्डा उत्पादन गर्ने गरेकोमा यी वस्तुहरुको माग बजारमा अत्यधिक रुपले बढ्दै गएको र स्थानिय जातका कुखुराको उत्पादन क्षमता कम भएको हुँदा उत्पादन बढाउन उन्नत जातका कुखुरा पालनको थालनि भयो । उन्नत जातकाका कुखुरा अण्डा उत्पादन, मासु उत्पादन र अण्डा र मासु दुबैको उत्पादन हुने गरी तिन किसिमका भिन्दाभिन्दै उद्देश्य प्राप्त गर्नको लागी कुखुरा पालन गर्न थालीयो । उन्नत जात╱विकासे जातमा मासुको लागी पालीने कुखुरालाई ब्रोइलर भनिन्छ ।  ब्रोइलर लाई ८ हप्तासम्म (हाल ६ हप्तासम्म) पालीन्छ र यो उमेरमा यस्को तौल करीब २ के.जी को हुन्छ । त्यस्त अण्डा उत्पादनको लागी पालीने कुखुरालाई लेअर भनिन्छ । लेअरले करीब १८ हप्ताको उमेरबाट अण्डा पार्न सुरु गरेर ७२ हप्ता उमेरसम्म फाईदाजनक रुपमा अण्डा पार्दछ । यसैगरी अण्डा र मासु दुबै उत्पादन गर्नेलाई डुवल पर्पस कुखुरा भनिन्छ । यस किसिमका कुखुराको शारिरीक तौल पनि बढि हुने र अण्डा पनि धेरै उत्पादन गर्ने गुण हुन्छ । कुन कुन स्थानमा कुन किसिमको कुखुरा पाल्ने भन्ने विषय कृषकको चाहनाको साथै बजारको माग र सम्भावनाको आधारमा निर्भर गर्दछ ।

कुखुरा पालन व्यवसायबाट फाइर्दा लिनका लागी निम्न विधिहरु अपनाउनु पर्छ ।

• पेशाको रुपमा अंगाल्ने ।
• उपयुक्त खोर र्निमाण गर्ने ।
• निरोगी, गुणस्तरीय चल्लाहरु खरीद गर्ने ।
• जैविक सुरक्षाका विधी अपनाउने ।
• गुणस्तरीय दाना प्रयोग गर्ने ।
• सफा स्वच्छ पानीको व्यवस्था गर्ने ।
• योग्य र अनुभवी भेटनरी डाक्टरको सल्लाह अनुसार भ्याक्सिनेशन तथा औषधि उपचार गर्ने ।
• तथ्याङ्क  राख्ने ।
• बिमा गराउने ।

महत्व

कुखुराको मासुमा २१ र अन्डामा १३% प्रोटिन पाईन्छ भने कुखुरालाई जिउदो प्रोटिन बैंक भनिन्छ |