खोपको महत्व र प्रकार

खोप लगाउनु भनेको कुखुरामा रोगसँग लड्न सक्ने क्षमता वृद्धि गर्नु हो । रोग लाग्न नदिन खोप लगाउनको साथै उचित व्यवस्थापन र जैविक सुरक्षा विधि अपनाउनु नितान्त आवश्यक हुन्छ । खोप लगाउनु अगाडि त्यस क्षेत्रमा कस्ता किसिमका रोगहरु देखापरि रहेको छ र के कस्ता प्रकारका खोपहरु प्रयोग भइरहेको छ भनि बुझ्नु पर्दछ । प्रायगरी कुखुरामा दुइ प्रकारका खोपको प्रयोग भई राखेका छन् : १. जिवित : यो एकै प्रकारका एण्टिजनबाट तयार गरेको हुन्छ र यस्तो खोप नाक, मखु, आखाँमा दिइन्छ। 

२. मृत अवस्था : यो २/३ पक्रारका एण्टिजनबाट तयार गरेको हुन्छ र यो खोप छाला वा मासमुा सइुर्बाट दिइन्छ ।

खोपको प्रयोग विधि

• खोप सँधै स्वस्थ्य कुखुरालाई मात्र दिनु पर्दछ । बिरामी कुखुरालाई दिनु हुँदैन ।
• खोप मिलाई सकेपछि १ देखि २ घण्टाभित्र प्रयोग गरी सक्नु पर्दछ ।
• खोप तालिका अनुसार खोप गर्ने । नामचलेको कम्पनीले उत्पादन गरेको उच्च गुणस्तरको खोप प्रयोग गर्ने । खोपलाई ठण्डामा राखी घामबाट बचाई खोप लगाउने र बाँकी भएको खोपलाई पुन प्रयोग गर्न हुँदैन र सहि रुपले तहलगाउने । म्याद नाघेको खोप प्रयोग गर्न हुँदैन ।
• खोप सँधै २ देखि ८ डिग्री सेल्सियस तापक्रममा चिसाएर राखेको हुनु पर्दछ ।
• एक पटकमा एकै किसिमको खोप मात्र प्रयोग गर्ने ।
• खोप एक ठाउँबाट अन्य ठाउँमा लैजाँदा संधै थर्मसमा बरफ राखी मात्र लैजाने ।
• खोप प्रयोग गर्नु अगाडि खोपको प्रयोग बिधि हेर्नु पर्छ ।
• खोप प्रयोग गर्दा ४ डिग्री  सेल्सीयसको तापक्रम दिनु पर्दछ ।
• खोप पानीमा मिसाएर दिने हो भने एक लिटर पानीमा ५ ग्राम पाउडर दूध मिसाएर बरफ हाली दिनु पर्दछ । पानीमा खोप दिनुभन्दा अगाडि घटिमा एक घण्टा अगाडि खोरबाट पानी झिकि दिनु पर्दछ, यसले गर्दा कुखुरा तिर्खाउछन र खोपयुक्त पानी छिटो पिउँछन । पानीमा कुनै प्रकारको औषधीहरुमिसाउनु हुंदैन ।
• खोप सकभर बिहान बेलुका चिसो समय पारी दिनु पर्दछ ।
• एउटा बथानलाई एकै पटक खोप दिनु पर्दछ ।
• खोप दिएको २४ घण्टासम्म कुनै पनि एण्टिबायोटिक दिनु हुंदैन । भ्याक्सिन लगाउन ३ दिन अधिपछि लिभामिसोल, भिटामिन ई, स्ट्रेसरोक/जि स्ट्रेस आदि औषधी दिए राम्रो हुन्छ ।

कुखुरामा लगाईने खोप तालिका

लेयर कुखुराको लागि खोप तालिका

उमेर (दिन)	खोपको नाम	खोप लगाउने ठाउँ
१	म्यारेक्स भयक्सिन	छालामा सुई
७ दिन भित्र	रानीखेत  एफ– १	नाक, आँखामा थोपा
१४	गांवारो इन्टरमिडियट (जीवित)	नाक, आँखामा
२१	रानीखेत एफ– १ वा लासोट	नाक, आँखामा
२८	गँवारो इन्टरमिडियट(जीवित)	नाक, आँखामा
३५	आई.वि.एम. ४१(जीवित)	नाक, आँखामा
४२	फाउल पक्स	प्वाखको प्वालहरुमा
५०	रानी खेत एफ–१ व लासोट	पानीमा
६५	आर २ वि एफ स्ट्रेन	मासुमा सूई लगाउने
८५	आर २ वि एफ स्ट्रेन	मासुमा सूई लगाउने
१००	ई.डी.एस ७६	मासुमा सूई लगाउने

 

ब्रोइलर कुखुरालाई लगाइने खोप

ब्रोइलर कुखुरालाई निम्न अनुसारको खोप लगाइन्छ ।

उमेर (दिन)	खोपको प्रकार	खोप लगाउने तरिका
७ दिन भित्र	रानीखेत (लासोटा), एफ स्ट्रेन	आँखा वा नाकमा एक थोपा राख्ने
७— ९	एच. पी. एस् (लिचि हार्ट डिजिज)	०.२ एम.एल. घाटीको छालामा
१०—१२	गम्बारो ईन्टरमिडिएट (जिवित)	नाक, आँखामा एक थोपा राख्ने
१६—१८	गम्बारो ईन्टरमिडिएट वा प्लस	नाक, आँखा वा पिउने पानीमा
२१	लासोटा वा लासोटां आइ.बी	नाक, आँखा वा पिउने पानीमा

 

खोप तालिका आवश्यकता अनुसार फेरबदल हुन सब्छ । म्यारेक्स तथा रानीखेत रोग विरुद्धको खोप धेरैजसो ह्याचरीमा नै एक दिनको उमेरमा लगाइको हुन्छ तसर्थ कृषकले लगाउनु पर्दैन । यदि खोप नलगाएको भएमा उल्लेखित तालिका अनुसार गर्नुपर्छ ।