कोसे तरकारी वाली
परिचय
यस समूह अन्र्तगत तने वोडी, ध्यु सिमी, बकुल्ला र केराउ पर्दछने । वाली चक्र प्रणाली अनुसार खाद्यतत्व ब्यबस्थापनमा यस बर्गका वालीको महत्वपूर्ण भूमिका रहेको पाइन्छ । यस बर्गका प्रायजसो तरकारी वालीलाइ थाँक्रोको आबश्यकता पर्ने हुनाले रेलिंग, पर्खालको छेउ वा कौसीको कुनामा लगाउन उपयुक्त हुने । केराउ तथा बकुल्लालाइ चिसो हावापानी आबश्यक पर्दछ भने अन्यलाइ गर्मी हावापानी आबश्यक पर्दछ ।
केही प्रचलित कोसे तरकारी तथा खेती समय
क्र.सं |
वाली |
जात |
वीउ दर प्रति रोपनी |
लगाउने समय (Normal Season) |
दुरी (से.मी.) |
तयार हुने समय दिन |
जतिय गुण |
१ |
केराउ |
सिक्किम लोकल सिक्किम ३ आर्केल |
४ के.जि. |
असोज–कार्तिक |
४५ *१५ सिक्कीम, ३०*१५ आर्केल |
६० –६५ आर्केल लोकल १ ०५ –११० |
आकेल अगौटे, लोकल पछौटे जात |
२ |
घिउसिमी |
त्रिशुली |
२–३ के.जि. |
माघ–बैशाख |
१२०*३० |
६० –७० |
लहरा जाने, कोसा २० देखी २५ सेमी दाना कफि रंगको, फूलको रंग सेतो |
चौमासे |
२–३ के.जि. |
माघ–बैशाखसाउन–भदौ |
१२० *३० |
६० –६५ |
लहरा जाने, कोसा १५ देखी २० सेमी दाना कालो रंगको, अन्य सिमीको तुलनामा उत्पादन वढी।फूलको रंग बैजनी |
||
झाँगे सिमी |
३ के.जि. |
माघ–बैशाख |
५०*३० |
५० |
लहरा नजाने, कोसा १५ से.मी लामो |
||
३ |
वोडी |
माले पाटन १ |
१–१.५ के.जी. |
फाल्गुन–भाद्र |
६०*३० |
६५ –७० |
थाँक्रो दिनु नपर्ने, कम रेशा भएको, कोशा २१ देखी २५ से.मी लामो |
खुमल तने |
२ के.जी. |
माघ–बैशाख साउन–भदौ |
१२०*२० |
६० –७० |
वीउ खैरो हुने, लहरा जाने, कोसा लामो तथा नरम |
नोट : जात छनौट गर्दा स्थान अनुसार सिफारिस गरीएका हावापानी सुहाउँदो उपयुक्त जातहरुको छनौट गर्न जरुरी छ ।
माटो
सबै किसिमको माटोमा खेती गर्न सकिने भएतापनि पानी नजम्ने दुमट माटो खेतीको लागि उपयुक्त । माटो विना पनि टेका दिएर फलाउन सकिने तर तले प्रणालीको लागि लहरा जाने प्रजातिहरु त्यति उपयुक्त नहुने ।
वाली ब्यबस्थापन
गोडमेल, सिंचाइ, थाँक्रा दिने तथा विरुवाको अबस्था हेरी थप मलखाद दिने कार्य अत्याबश्यक छ । बोट भिज्ने गरी झोलमलको प्रयोग १५ दिनको फरमा गर्दा रोग कीराको प्रकोप कम हुनाको साथै उत्पादन बृद्धि हुन्छ । माटो विना पनी गमला लगायतको संरचनामा खेती गर्न सकिने ।
संझनुपर्ने कुरा
वाली चक्र प्रणालीमा कोसेवालीको महत्वपूर्ण भूमिका भएकोले अन्य वाली लगाएपछि उक्त संरचनामा कोसेवाली लगाउँदा फाइदा पुग्ने ।