वर्णसङ्कर बीउ उत्पादनका लागि गरिने क्रियाकलापहरु

इम्यासकुलेसन (Emasculation)

  • बोट बिरुवामा फूल लागेपछि, त्यसको पंखुरी पत्रदल भाले अङग वा पोथी अङग चिम्टा वा अन्य कुनै कृत्रिम तरिकाले फूलबाट अलग गर्ने तरिकालाई इम्यासकुलेसन (Emasculation)भनिन्छ ।  
  • इमास्कुलेसन हात वा चिम्टा (Forceps) ले गरिन्छ । 
  • इमास्कुलेसन गर्दा कोपिला (Bud) छनौटमा ध्यान दिनु पर्छ । भोलि पल्ट खुल्ने अलिक पहेंलो देखि सकेको तर नखुलेको फूल को पत्ता अलिक पहेंलो भइ सकेको तर नफुलेको कोपिला छनौट गर्नु पर्छ एउटा झुप्पामा पहिलो पटक आएका ३÷४ वटा फूलहरू छनौट गरी अरु मसिना फूलहरू फोरसेपको सहायताले निकालेर फालिदिनु पर्छ । 
  • इम्यसकुलेसन गर्दा पोथी अङग (Stigma) लाई चोटपटक नलाग्ने गरी भाले अङग हटाउनुपर्छ । 
  • इम्यासकुलेसन दिउँसो पनि गर्न सकिन्छ । 
  • क्रसिङ्ग गर्ने कोपिलाको २—३ वटा हरियो सेपललाई आधा जति काटी दिनु पर्दछ । 

परागसेचनः पोथी अङ्ग (Stigma) मा पराग कण (Pollen)लगाउने प्रक्रिया

  • परागसेचन गर्न पहिले पराग (Pollen) जम्मा गर्नुपर्छ । 
  • पराग जम्मा गर्न पहिले बिहान ७ वजेदेखि ११ वजे भित्र फुलेका फूलहरू जम्मा गर्ने ।
  • यी फुलेका फुलहरूलाई पेट्रिडिसमा राखी १० देखि १५ मिनेट घाममा राखिदिने जसले गर्दा परागको थैली फुट्दछ ।
  • पेिट्रडिसको फुललाई एउटा एउटा गरी चिम्टाले समाती डिसको डिलमा टक टक हानी पराग (पोलेन) झार्ने । 
  • उक्त पोलेनलाई इमास्कुलेसन गरेको पोथी अङ्ग (Stigma) मा बिस्तारै छुवाउने ।
  • पोथि अङ्ग (Stigma) मा सेतो पाउडर नरहेसम्म छुवाउने । 

  • पोलिनेसन गर्दा ७ देखि ११ वजे भित्रसम्म गरिसक्नु पर्दछ । 
  •  एउटा इमास्कुलेसन गरेको ९क्तष्नmब० मा २÷३ पटकसम्म पोलिनेसन गर्न सकिन्छ ।
  • परागसेचन गरेको चार देखि पाँच दिन भित्र फल बन्न सुरु हुन्छ । 
  • परागसेचन गरेको ३० देिख ४० दिन भित्र फल पाकी सक्दछ । 
  • क्रसिङ् गरी सकेपछि कमसेकम चार घण्टा कुनै बिषादी वा अरु कुनै पनि स्प्रे गर्नु हुदैन । 
  • अघिल्ला दिन इमास्कुलेसन गरिएको छ भने भोलिपल्ट बिहान ७ देखि ११ बजेसम्म परागसेचन (Pollination) गरी सक्नु पर्दछ ।